ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ της Προέδρου και Μελών του Επιστημονικού Συμβουλίου του ΨΝΑ

 

Χαϊδάρι, 18/7/2024

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ 

της Προέδρου και Μελών του Επιστημονικού Συμβουλίου του ΨΝΑ , σχετικά με το κατατεθέν προς διαβούλευση Νομοσχέδιο για την Ψυχική Υγεία

 

Το νέο νομοσχέδιο για την ψυχική υγεία βγήκε για διαβούλευση δύο εβδομάδων στο δημόσιο διάλογο σχεδόν με τη μορφή κατεπείγοντος, γεγονός που δεν αφήνει τον απαιτούμενο χρόνο για τη σύνταξη μιας ολοκληρωμένης επιστημονικής απάντησης σημείο προς σημείο  αυτού του σχεδίου, όπως θα άρμοζε σε ένα νομοσχέδιο υψίστης σημασίας καταρχάς για τους λήπτες υπηρεσιών ψυχικής υγείας και κατά δεύτερον για τους εργαζόμενους που στελεχώνουν αυτές τις υπηρεσίες. Γι’ αυτό και θα αναφερθούμε μόνο σε κάποια σημεία του, που όμως θεωρούμε ότι είναι κεφαλαιώδους σημασίας ως προς την κατεύθυνση που προμηνύουν για την αντιμετώπιση της ψυχικής υγείας, που αποτελεί  αναφαίρετο δικαίωμα και αγαθό σε μια ευνομούμενη κοινωνία. 

Προτείνεται η δημιουργία μιας διοικητικής υπερδομής, δύσκολα διαχειρίσιμης, η οποία δεν μπορεί παρά να στέκεται μακριά από τις πραγματικές ανάγκες του πληθυσμού. Εξάλλου, με βάση τις κατευθυντήριες αρχές της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης (οι οποίες ορίστηκαν από τον ΠΟΥ με βάση τις αρχές της Κοινοτικής Ψυχιατρικής), η αναγκαιότητα ύπαρξης των τομέων με τις δομές ψυχικής υγείας εντός αυτών, κύριο σκοπό είχε εξαρχής η λήψη αποφάσεων και η οργάνωση των απαντήσεων να είναι όσο πιο κοντά γίνεται στα αιτήματα του πληθυσμού στον οποίο απευθύνεται. Στο νομοσχέδιο που προτείνεται, αυτή η βασική αρχή καταστρατηγείται. Δεν αναφέρεται καν στην τομεοποίηση, η οποία μάλλον πάει στις καλένδες.

Το νομοσχέδιο ‘απαντά’ στο πώς θα εξασφαλιστούν οι απαραίτητες κλίνες για τη νοσηλεία των οξέων περιστατικών. Αναφέρεται δηλαδή επισταμένως στην τριτοβάθμια βαθμίδα της παροχής υπηρεσιών ψυχικής υγείας χωρίς να γίνεται τουλάχιστον η ίδια μνεία στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια βαθμίδα, γεγονός που εγείρει ανησυχίες όσον αφορά την αποτελεσματικότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών. Επίσης εξισώνονται οι κλίνες του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα, γεγονός που είναι μόνο μια αριθμητική πράξη, χωρίς καμιά απήχηση στην πραγματικότητα των συνθηκών.

Όσον αφορά ειδικότερα τα ειδικά ψυχιατρεία, το ΨΝΑ και το ΨΝΘ, που καταργούνται ως οργανισμοί τα ερωτήματα που εγείρονται είναι πολλά. Για να μιλήσουμε για το ΨΝΑ (αλλά θεωρούμε ότι παρόμοια είναι και τα ανακύπτοντα θέματα και στο ΨΝΘ), ένα ειδικό ψυχιατρείο δεν είναι απλώς το άθροισμα των τμημάτων που το απαρτίζουν (κλινικές οξέων, ψυχογηριατρικό τμήμα, 2 τμήματα χρόνιων ασθενών προς κατάργηση ήδη στο βαθμό που δεν παίρνουν νέα περιστατικά με απόφαση του Δ.Σ. του ΨΝΑ και οι ασθενείς τους είναι στη λίστα για αποκατάσταση, παθολογική κλινική, καρδιολογικό/χειρουργικό/νευρολογικό ιατρεία, οδοντιατρείο, εργαστηριακός τομέας, φυσιοθεραπευτές και οι εξωτερικές δομές –ΚΨΥ και μονάδες ψυχοκοινωνικής αποκατάστασης). Ένα ειδικό ψυχιατρείο είναι ένας τόπος, όπου υφίσταται καθημερινά  προσπάθεια όσο το δυνατόν ολοκληρωμένης φροντίδας ενός εξαιρετικά ευάλωτου πληθυσμού και που η υποστελέχωση και υποχρηματοδότησή του κάνει μεν αυτήν την προσπάθεια εξαιρετικά δύσκολη, δεν την καθιστά, δε, σε καμιά περίπτωση μη αναγκαία και απαραίτητη.  Το παράδειγμα του ΨΝΑ δεν μπορεί να συγκριθεί με τα παραδείγματα των μικρότερων ψυχιατρείων της περιφέρειας, που έκλεισαν και αντικαταστάθηκαν με το ΚΨΥ, την ψυχιατρική κλινική του ΓΝ και τις κατά τόπους ΜΨΑ. Η ανάπτυξη των δομών της Κοινοτικής Ψυχιατρικής στον πληθυσμό που αναφέρεται το ΨΝΑ δεν είναι επ’ουδενί, τη στιγμή που μιλάμε, αρκετές και επαρκείς για να καλύψουν τις ανάγκες του εν λόγω πληθυσμού. Με την κατάργησή του οργανισμού του και ό,τι αυτό συνεπάγεται για την καθημερινή του λειτουργία, πώς θα συνεχίσει η διασύνδεση μέσα στον χώρο του ΨΝΑ μεταξύ των κλινικών του, πώς θα συνεχίσει να υπάρχει η τόσο απαραίτητη παθολογική και λοιπή κάλυψη, πώς θα εξασφαλιστεί η θεραπευτική συνέχεια ο ακρογωνιαίος λίθος για την αποτελεσματικότητα της αντιμετώπισης ενός ψυχικά πάσχοντα;

Μια τελευταία παρατήρηση: όλοι γνωρίζουμε και το αντιμετωπίζουμε στην καθημερινή μας πρακτική (όταν καλούμαστε π.χ. να δεχτούμε έφηβους για νοσηλεία σε κλινικές ενηλίκων ενάντια σε κάθε θεραπευτική λογική) την έλλειψη δομών που να απευθύνονται στους έφηβους. Στο νέο νομοσχέδιο γίνεται και ορθώς ειδική μνεία για το ζήτημα, αλλά με όρους «σωφρονισμού» πέραν κάθε σύγχρονης θεμιτής υποκειμενικής αντιμετώπισης.

Τα ζητήματα που φαίνεται να προκύπτουν από τη δυνητική κινητικότητα των εργαζομένων έχουν θιχτεί αρκετά και δικαίως από τους συνδικαλιστικούς φορείς. Να προσθέσουμε με τη σειρά μας ότι η ψυχική υγεία είναι ένας ευαίσθητος τομέας που απαιτεί τη συνέχεια στη θεραπευτική σχέση (ένας από τους πιο σημαντικούς, αν όχι ο σημαντικότερος, πυλώνας της), γεγονός που δεν εξασφαλίζεται από την όποια επισφάλεια του εργαζόμενου και τη καταστρατήγηση βασικών δικαιωμάτων του. 

Θα κάνουμε απλά μια μνεία στο ζήτημα του Ενιαίου Φορέα για τις Εξαρτήσεις (Ε.Ο.Π.Α.Ε.) λέγοντας ότι τοποθετούμαστε με την πλευρά εκείνων που ανησυχούν βαθύτατα για τη δυνατότητα λειτουργίας αυτού του φορέα με όρους που να συνάδουν με την ατομική προσέγγιση και αντιμετώπιση του κάθε χρήστη.

Εκφράζουμε τη βαθύτατη ανησυχία μας (μαζί τον Σύλλογο των Εργαζομένων και τους ψυχολόγους του ΨΝΑ) για τις σοβαρές αρνητικές συνέπειες που θα έχει το συγκεκριμένο νομοσχέδιο στην ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών προς τους ψυχικά ασθενείς, έναν πληθυσμό που χρήζει μιας ολοκληρωμένης προσέγγισης και πλαισίωσης.

ΤΑ ΜΕΛΗ ΠΟΥ ΥΠΟΓΡΑΦΟΥΝ                                                                                                  Η ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΟΥ Ε.Σ.

ΚΑΨΑΛΗ ΦΩΤΕΙΝΗ                                                                                                                                 ΜΟΛΑΡΗ ΕΛΕΝΗ

 ΜΠΟΖΗ ΜΑΡΙΑ

ΚΑΤΕΒΑΤΗ ΣΩΤΗΡΙΑ

ΚΟΥΡΑΜΠΙΕ ΕΙΡΗΝΗ

ΛΙΒΕΡΗ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ

ΓΙΑΝΝΟΥΛΗ ΒΑΣΙΛΙΚΗ 

ΦΩΤΕΙΝΟΥ ΚΑΛΛΙΟΠΗ 

ΜΟΥΓΙΑ ΒΑΣΙΛΙΚΗ

ΖΑΪΡΗ ΝΕΚΤΑΡΙΑ